Қазақстан Республикасы Сенаторлар кеңесінің мүшесі, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының иегері, Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының Құрметті академигі.
Н.Оразалин – екі ғасыр тоғысындағы қазақ ұлтының рухын, ұлттық құндылықтарды асқақ жырлаған, драмалық туындыларында тереңнен толғаған әдебиеттің аса көрнекті өкілі. Қазақ елінің мемлекеттілігін нығайтуға белсенді атсалысып келе жатқан барлық қызметінде ол ұлтты сақтап қаларлық бірден-бір киелі ұғым – Тіл екенін талай мінберлерден насихаттап келеді. Бүгінгі ұрпақтың рухын көтеретін, санасына құйылатын қазақ сөз өнерінің ғажайып арналарын өзінің жырлары мен драмалық шығармаларына, көркем публицистикалық-эссе толғауларына, ғылыми-көпшілік мақалаларына арқау етті. Жаһандану мен ұлттану тайталасқа түсе бастаған бүгінгі заманда қазақ тілінің өміршеңдігін сақтау, бәсекелестік қабілетін арттыру, мемлекеттік тіл ретіндегі қолданыс аясын ұлғайту мәселелеріне де тікелей араласып, ұрпақаралық миссия атқарып келе жатқан, рухани кеңістігіміз бен ұлттық ойлау жүйеміздің тұтастығын сақтауда зор қарым мен күш танытып жүрген көрнекті қаламгер, беделді тұлға, белгілі мемлекет және қоғам қайраткері.
1991-1992 жылдары КСРО Жоғарғы Кеңесінің Жоғарғы палатасында Ғылым, білім және мәдениет комитеті төрағасының орынбасары, 1993-1996 жылдар аралығында «Егемен Қазақстан» газетінің бас редакторы, 1993-1998 жылдары Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Ұлттық кеңестің мүшесі болады.
1996 жылдан 2018 жылға дейін Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының әр жылдарда өткен төрт құрылтайында (1996 ж. 2002 ж. 2007 ж. 2012 ж.) төраға болып сайланады. 2013-2016 жылдар аралығында ҚР Парламенті Сенатының депутаты болады. Ол әр жылдарда Қазақстан Республикасы Сенат Төрағасының, Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің кеңесшісі, Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы адам құқығын қорғау комиссиясының мүшесі, Қазақстан Республикасы Қоғамдық палатасының мүшесі секілді қоғамдық қызметтерді де қоса атқарады.
Нұрлан Оразалин осы проблемалар жөнінде әр жылдарда Алматы, Астана, Мәскеу, Вашингтон, Нью-Йорк, Чикаго, Сан-Диего, Париж, Пекин, Шанхай, Үрімші, Мекке-Медине, Рим, Ыстамбұл, Анкара, Анталия, Кони, Сеул, Киев, Баку, Ташкент, Бішкек, Душанбе, Ереван, т.б. қалаларда өткен көптеген халықаралық форумдарда сөз сөйлеп, баяндамалар жасады.
Нұрлан Оразалин – штаб-пәтері Ыстамбұл қаласында орналасқан Халықаралық ұйым «Диалог Евразия» платформасының төрағасы, Мәскеу қаласындағы Жазушылар ұйымдарының халықаралық қауымдастығы төрағасының орынбасары, Халықаралық әдеби қордың тең төрағасы, Орта Азия халықтары мәдени Ассамблеясының вице-президенті.
Нұрлан Оразалин – «Құрмет» (2005 ж.), «Парасат» (2010 ж.), «Барыс ІІІ» (2017 ж.), «Барыс І» (2022 ж.) ордендерімен, медальдарымен марапатталған. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері (1998 ж.). Ол – көптеген халықаралық сыйлықтар мен медальдардың иегері. Алматы қаласы (1998 ж.) мен Алматы облысының Құрметті азаматы (2007 ж.).

ҚР ҰҒА корреспондент-мүшесі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, “Жоғары оқу орнының Үздік оқытушысы”, Шоқан Уәлиханов атындағы І дәрежелі сыйлықтың лауреаты, Халықаралық Педагогикалық білім беру Академиясының академигі.
Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық университетінің қазақ тілі теориясы және әдістемесі кафедрасының зерттеуші-профессоры.
Зерттеу салалары. Тілдік қатынас негіздері. Қазақ тіл біліміндегі коммуникация теориясы мен әдіснамасы. Коммуникативтік-танымдық әдіс. Лексикология. Семасиология. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. Қазақ тілін деңгейлік оқытудың ғылыми-теориялық және әдіснамалық негіздері.
Зерттеу еңбектерінің жаңашылдығы.
Халықаралық ғылыми жоба бойынша Израилдағы «Edusodt» тілдерді үйрету орталығымен бірігіп жасалған қазақ тілі DEMO курсының авторларының бірі (2007).
Тілді игерудің халықаралық үлгілері мен Европалық стандарттары, TOEFL, DALF/DELF, ALTE, IELTS негізінде тұңғыш рет жазылған Қазақ тілін үйренуге арналған 6 деңгейлік оқу-әдістемелік кешеннің ҚР арналған тұжырымдамасы, стандарты, типтік бағдарламасы және оқу-әдістемелік кешенінің және электрондық оқулықтардың жетекшісі. (2006)
ҚР жалпы білім беретін орыстілді мектептердің 1 – 11 сыныптарында «Қазақ тілін» деңгейлік оқытуға арналған концепция мен оқу-әдістемелік кешені. ( 2014 – 2023)
Қоғамдық жұмыстары.
Қазақстан Республикасының Президенттікке кандидаттарынан мемлекеттік тілден емтихан алушы «Лингвистикалық комиссияның» мүшесі әрі хатшысы (1999; 2005; 2010; 2015).
«Әл-Фараби ат. ҚазМУ-дің (1989-1990), Абылай хан атындағы ХҚжӘУ-дің (1998-2000), Абай ат. АлМУ-дің (1997-2001), Қырғыз білім академиясы мен Ж. Баласағұн ат. Қырғыз мемлекеттік университетінің ДК мүшесі (2008-2011). Қазір Абай ат. ҚазҰПУ де «Қазақ тілі мен әдебиеті» 6D011700 мамандығы бойынша PhD диссертациялық кеңестің төрағасы.
Қазақ тіліне арналған «Дарын» республикалық олимпиадасының алқа төрағасы, ҚР Министрлер кабинеті жанындағы ЖАК мүшесі, т. б.
Зерттеу еңбектері.
Өнегелі өмір. Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті. – Алматы: «Қазақ университеті», 2019. Ой өрнегі -сөз. 1 том. – Алматы: «Ан Арыс», 2019. Тілдік қатынас. 2 том. – Алматы: «Ан Арыс», 2019. Тіл кеңістігі. 3 том. – Алматы: «Ан Арыс»,2019. Тілтамыр. Лекциялар курсыы. 4 том. – Алматы: «Ан Арыс», 2019. Деңгейлік қазақ тілі. Ғылыми-әдістемелік монография. 5 том. – Алматы: «Ан Арыс», 2019. Қазақ тіл білімінің мәселелері. Антология. -Алматы: «Қазақ тілі», 2019. Синонимичные прилагательные в Казахском языке. Семантический критерий при определении синонимичных прилагательных в казахском языке. Научная монография. Германия. LAP LAMBERT Academic Publishing RU. International Book Market Service Ltd., member of OmniScriptum Publishing Group. 2019. Латынәліпбилі қазақ жазуы: Тілтаным. Әдістаным. Монография. (Авторлық бірлестікте). –Алматы: «Таугүл-Принт», 2020. Латынәліпбилі қазақ жазуы: Әдіснама. Әдістеме. Оқу құралы. (Авторлық бірлестікте). – Алматы: «Таугүл-Принт», 2020. Латынәліпбилі қазақ жазуы. Оқу-әдістемелік құрал. (Авторлық бірлестікте). – Алматы: «Таугүл-Принт», 2020.
Ф.Ш.Оразбаева – қазақ тілі пәні бойынша мемлекеттік стандарттар мен типтік бағдарламалардың, гранттық жобалардың, оқулықтар мен оқу құралдардың авторы. Ғалым – ұстаздың авторлық құқықпен бекітілген 4 куәлігі, 14 монографиясы, 9 Білім стандарттары, 45 оқу бағдарламары, 82 оқулығы, 174 оқу – әдістемелік құралдары, 187 баяндамалары мен мақалалары бар. Скопус базасындағы журналдарда 13 мақаласы мен 2 Хиршасы жарық көрген. Тілшінің ҚР Білім және ғылым министрлігі тарапынан жарияланған конкурста жеңіп алған 20 гранттық жобасы еліміздің білім беру жүйесінде маңызды орын алады.
Тілші-ғалымның ғылыми жетекшілігімен 10.02.02. – қазақ тілі, 13.00.02. – қазақ тілін оқыту әдістемесі мамандықтары бойынша 15 ғылым докторы, 39 ғылым кандидаты диссертация қорғап, ғылыми дәреже алды.
Халықаралық ғылыми байланыс.
Тіл білімі мен оны оқыту салаларына арналған ғалымның еңбектері шет елдің Ұлыбритания, Германия, Греция, Прага, Ресей, Түркия, Болгария, Қытай, АҚШ т.б. көпшіліктің назарын аударды. Мәселен, «Of innovative technology». Оңтүстік Корея. Сеул. Кангнам университеті.\2010\; «Мәденитанымдық коммуникация" Австрия, Раттен \2012\ ; «Қазақстандағы тіл саясаты: қазақ тілі бағдарламалары мен олардың әлеуметтік негіздерін білім беру тетіктері ретінде талдау», Испания. Барселона \2015\ ; « Қазақ тілін оқыту: жазу жүйесіндегі инновациялар.» АҚШ, Остин \2018\; «Жаңа білім беру бағдарламалары аясында латыннегізді әліпбидің көптілділік жүйесінде көрініс табуы: Қазақстанның тәжірибесі.» Германия, Билефильд \ 2019\. «Қазіргі мақал-мәтелдерін зерттеу: цифрлық, танымдық, әдеби және экологиялық бағыттар». Нью-Йорк, Питер Ланг,2022. т. б.
Профессор Ф.Ш.Оразбаева «Ерен еңбегі үшін» медалімен (2003), «ҚР ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін» белгісімен (2008), ҚР ЖОО белгілі ғалымы және педагогы белгісімен (2005), ҚР Білім беру ісінің құрметті қызметкері (2005), «Қазақстан Республикасының ғылымын дамытуға сіңірген еңбегі үшін» белгісімен (2008) марапатталған. Ол – ҚР Еңбек сіңірген Қайраткері (2009), «Парасат» орденінің иегері (2020) .

Нергис Бирай – Памуккале университеті (Денизли қ., Түркия) қазіргі түркі тілдері мен әдебиеттері бөлімінің меңгерушісі, түркология ғылымдарының докторы, профессор. Докторлық диссертациясын «Түркиядағы ауған қазақтарының тілі» тақырыбында қорғаған. Түркі тілдес халықтардың арасынан қазақ, қырғыз, түркмен тілдерін салыстырмалы зертеумен шұғылданады. Ахмет Байтұрсынұлының өмірі мен шығармашылығын тереңінен зерттеп, Түркия еліне алғаш танытқан ахметтанушы ғалым. Қазіргі таңда Түркия, Қазақстан, Түркменстан, Өзбекстан, Әзербайжан, Қырғызстан және т.б. түркі тілдес елдердің ғалымдарымен тығыз байланыс жасайды. Зерттеу бағыты бойынша жарияланған 300-ден астам ғылыми мақалалардың, 15-тен аса оқулық пен монографиялық еңбектердің авторы. Түркология саласында 30-дан астам шәкірт тәрибелеп, ғылымның дамуына үлес қосып келеді. Түркия мен Қазақстан арасында ғылыми, әдеби-мәдени байланыстарды нығайтуда сіңірген еңбегі үшін, Қазақстан Республикасы Президентінің алғыс хаты, арнайы төсбелгі, медальдармен марапатталған.

Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің профессор-зерттеушісі, филология ғылымдарының докторы.
Оның ғылыми-зертхана жұмысының бағыты – прагмалингвистика, прагмастилистика, медиалингвистика, лингвоаксиология, лингвосаясаттану. Қ.Есенова 250-ден астам ғылыми еңбектің авторы.
Прагмалингвистика, дискурс теориясы, қазақ медиамәтінінің дамуы, публицистикалық стильдің ғылыми-теориялық негізі, лингвосаясаттану, медиалингвистика, саяси дискурс, коммуникативті лингвистика пәндерінен дәріс береді.
Ғалымның 11 ғылыми монография, 6 оқу құралы, 250-ден аса ғылыми мақалаларды жарық көрген. Ол «М.Әуезов публицистикасының тіл өрнектері» (2005), «Қазіргі қазақ медиа мәтінінің прагматикасы» (2007), «Педагогтік жұмыстың заманауи аспектілері», (2013ж., Одесса, авторлық бірлестікте), «Лингвокогнитологияның өзекті мәселелері» (2014), «Түркітану ғылымының өзекті мәселелері» (2016), «Лингвосаясаттану: саяси дискурстың прагматикасы» (2017), «Функционалды грамматика: ұғымдары мен категориялары» (2016), «Медиалингвистика» (2015), «Рragmalinguistic snudies in linguistics» (2017), «Тенденции и инновации фундаментальных и прикладных наук» (2017), «Лингвофилософия» (2019), «Лингвоаксиология» (2020), атты монографиялардың, «Медиалингвистика: мерзімді баспасөз тілін зерттеудің прагматикалық аспектісі» (2015), «Функционалды грамматика» (2016), «Лингвоаксиология (қазақ баспасөз материалдарының негізінде)» (2017), «Қазіргі қазақ тілі» (2005ж., авторлық бірлестікте), «Лингвосаясаттануға кіріспе» (2017), «Лингвосаясаттанудың өзекті мәселелері» (2017) оқу құралдарының авторы, он бес томдық «Қазақ әдеби тілінің сөздігін», «Қазақ тілінің орфографиялық сөздігін», «Қазақша-ағылшынша-орысша, ағылшынша-қазақша-орысша іскери тілі сөздігін» құрастырушылардың бірі, ҚРБжҒМ гранты бойынша «Қазақ жазуының даму жолдары мен қалыптасу кезеңдері», «Ауызша коммуникация тілінің мәдениеті», «БАҚ құралдарының тілі мен стилі» , «Тіл және сөз стилистикасының лингвокогнитивтік аспектісі», «Қазақтың саяси-дипломатиялық тілінің когнитивтік аспектісі», «Қазақ қоғамының тілдік контенті» атты ғылыми жобалардың жетекші және орындаушы авторларының бірі.
Қ.Есенова «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы» куәлігі (2017), «Үздік ұстаз-2019» төсбелгісімен (2019), «Білім беру саласының үздігі» (2018), «Абай атындағы ҚазҰПУ 90 жыл» мерекелік медалімен (2018), БжҒМ, Университет ректоры атынан бірнеше алғыс хаттармен марапатталған.
Негізгі ғылыми еңбектері: Скопус базасында индекстелген халықаралық басылымдарда – 15, Индекс Хирша (h) – 2, монографиялар – 8, оқулық, оқу құралдары - 14, үлгілік бағдарламалар - 3, ҚР БжҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті ұсынған ғылыми басылымдарда – 39, өзге базаларда индекстелген халықаралық басылымдарда – 31, ҚР конференция, симпозиум мен семинар жинақтарында – 25, ҚР БАҚ басылымдарында жарияланған мақалалар – 10, авторлық куәлік – 8.
ҚР Президентінің бастамасы бойынша жүзеге асырылған «Мәдени мұра» бағдарламасына қатысты он бес томдық «Қазақ әдеби тілінің сөздігін», «Қазақ тілінің орфографиялық сөздігін, «Қазақша-ағылшынша-орысша, ағылшынша-қазақша-орысша іскери тілі сөздігін» құрастырушылардың бірі.
Халықаралық конференциялар мен симпозиумдарда (ҚХР, Испания, Австрия, Түркия, Чехия, Германия, Ұлыбритания, Франция, Польша, Ресей, Қырғызстан т.б.) баяндама жасаған, 90-ға жуық біліктілікті дамыту сертификаттарының иегері болып табылады.
ҚР БжҒМ гранты бойынша «Қазақ жазуының даму жолдары мен қалыптасу кезеңдері», «Ауызша коммуникация тілінің мәдениеті», «БАҚ құралдарының тілі мен стилі», «Тіл және сөз стилистикасының лингвокогнитивтік аспектісі», «Қазақтың саяси-дипломатиялық тілінің когнитивтік аспектісі» атты ғылыми жобалардың жетекші авторларының бірі.
Роехамптон Университеті (Англия), Даугавпильс (Латвия) және Йенілікчі Адымлар (Түркия) қоғамының қатысуымен 2017-жылдан бері жылына 2 рет жүйелі түрде өткізіліп келе жатқан Евразиялық Тіл білімі және Гуманитарлық ғылымдар конференциясының ұйымдастырушы алқа тобының мүшесі.
Абай атындағы ҚазҰПУ жанындағы 6D021300-Лингвистика мамандығы бойынша диссертациялық Кеңестің төрағасы (2018 жылдан қазіргі кезге дейін), Абылайхан атындағы ҚазХҚжӘТУ жанындағы 6D021300-Лингвистика мамандығы бойынша диссертациялық Кеңестің мүшесі (2016-2018), Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті мен Абылайхан атындағы ҚазХҚжӘТУ жанындағы ОӘК-тің мүшесі (2019 жылдан қазіргі кезге дейін).
Қ. Есенованың ғылыми жетекшілігімен 7 PhD докторант филология, лингвистика мамандықтары бойынша докторлық диссертацияларын сәтті қорғап шықты (Г.Дюсембина, Г.Сейдалиева, Ж.Құрмамбаева, Г.Ерсұлтанқызы, А.Қасымбекова, А.Бисенғали, Р. Бахтиярова).
Марапаттары: «ЖОО үздік оқытушысы – 2016» төсбелгісінің иегері (2016 ж.) ,
«Үздік ғылыми қызметкер – 2022» байқауының жеңімпазы (2022 ж.) ,
«Жетекші ғалымдарға арналған мемлекеттік стипендия» иегері (2022 ж.), университетте кәсіптік мамандар даярлауға сіңірген еңбегі үшін «Үздік ұстаз» (2016), «Білім беру саласының үздігі» (2018), университеттің дамуына қосқан үлесі үшін «Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университтіне 90 жыл» (2018), «Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетіне 95 жыл» төсбелгілерін иеленген.
Қазіргі таңда университетімізің 6D0213000-Лингвистика мамандығы бойынша диссертациялық кеңес төрағасы және этикалық кеңес мүшесі ретінде маман-лингвист шәкірттер дайындау ісінде жемісті еңбек етіп келеді. Сондай-ақ, ҚР ҒжБМ 2022-2024 ғылыми және ғылыми-техникалық гранттық қаржыландыру конкурсы бойынша «ҚАЗАҚ ҚОҒАМЫНЫҢ ТІЛДІК КОНТЕНТІ: ӨЗГЕРІСТЕР МЕН ЖАҢАРУЛАР (ПАНДЕМИЯ КЕЗІ; 2020-2022 жж.) атты ғылыми жоба жетекшісі болып табылады. Қ.У.Есенова басқарушылық және ұйымдастырушылық тәжірибесі жеткілікті, аналитикалық ойлау қабілетімен ерекшеленетін тәжірибелі ғалым.

БИРСЕЛЬ КАРАКОЧ, филология ғылымдарының докторы, 2016 жылдан бастап – түркі тілдерінің профессоры, Уппсала университеті, Швеция.
2001 жылы Йоханнес-Гутенберг университетінде докторлық диссертация қорғады, Майнц, Германия.
Жоғары білімді: 1989 жылы Гази университетін түрік тілі және әдебиеті бойынша бітірген, Университет Гази, Анкара, Түркия.
Негізгі ғылыми бағыттары:
Түркі тілдерінің типологиясы, түркі тілдерініңморфосинтаксисі және семантикасы (әсіресе ноғай, түрік, түркі караханиді, көне анатол түрік тілі, Германиядағы және Ирандағы түрік тілінің қолданылу ерекшеліктері), ноғай тілінің құжаттама ерекшеліктері және сипаттамалары; салыстырмалы түркі лингвистикасы, контактілі лингвистика.
Өзекті жоба: 17 ғасырдағы Исфахандағы әзербайжан тілі, мәтіндерде ресімделген транскрипциялар (Бас жетекші – Б.Каракоч, орындаушылар – Ларс Йохансон, Ева А. Чато).
Осы жоба арқылы 17 ғасырдағы көптілді Исфахандағы түркі тілдерінің қолданылуының айрықша жағдаяты зерттеледі. Бұл кезеңде Персияда лингва франка сипатындағы lingua turcica agemica деп аталатын түркі тілдерінің түрлері түркі тілдерін білетін тілді пайдаланушылардың кұнделікті қарым-қатынасында, сондай-ақ Сефевидтер сарайында қолданылған. Алдыңғы кезеңдердегі зерттеулерде осы тіл (лингво франка) негізінен араб тілінде жазылған мәтіндер арқылы қарастырылған болатын.
Алайда нысанаға алынған мәтінді атақты Рафаэль дю Ман 1613-1696) аударған, онда француз тілінің орфографиясы сақталған. Латын қаріптерімен берілген мәтін араб тіліндегі дереккөздерде кодталмаған құнды ақпарат жеткізеді. Аудармашы азаербайжан тілінің түрлі ерекшеліктерін білетін тілді пайдаланушыларға сәйкес келетін жазба код түзуге ұмтылыс жасаған.
Жобаның мақсаты – осы мәтінде бейнелеген түркі кезеңіндегі тілдердің ерекшеліктерін зерттеу. Күтілетін нәтижелер Персиядағы батысазиялық, оның ішінде ортаазиялық тілдердің тарихи дамуына үлес қосады, қазіргі әзербайжан тілінің дамуы мен қалыптасу үдерістеріндегі ерекшеліктерді анықтайды.
Қазіргі кезде сөздік қоры енгізілген Мәтіндер жинағы әзірленген. Сонымен қатар осы Жоба арқылы тарихи және контактілі лингвистика аспектілері тұрғысынан мәтіндерге және қолжазбағаенгізілген азербайжан тілі грамматикасына лингвистикалық талдау жасау көзделген.
Жоба Уппсала университетіндегі түркітануды зерттеудің маңызды екі саласына тікелей байланысты. Жобаға қатысушылар Швеция ғалымдарының түркітануға арналған зерттеу дәстүрлерін насихаттаумен де айналысады. Жоба Перспектикалы зерттеулер жөніндегі Швеция алқасындағы Гуннар Яррингтің мемориалды бағдарламасының жалғасы болып саналады (Csató, Johanson, Róna-Tas & Utas, 2016). Сонымен қатар Жоба Уппсала университетінде түркітанудың тарихы туралы алдыңғы кезеңдерде жүзеге асырылған зерттеулерді (Csató, Johanson, Gren-Eklund & Karakoç, 2021) тереңдете талдауға бағытталған
Зерттеу нысанасы ретінде алынған қолжазба Уппсала университеті кітапханасының коллекциясында бар.