Category: ЖАҢАЛЫҚТАР

«АХМЕТ БАЙТҰРСЫНҰЛЫ ЖӘНЕ ҚАЗАҚ ТІЛТАНЫМЫНЫҢ БОЛАШАҚ БАҒДАРЫ»

Құралай Күдеринова А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері, ф.ғ.д., профессор Жазудың тұңғыш рет қазақ тіл білімінің зерттеу нысанына айналып, қазақ орфографиясының теориялық негіздері қалануы белгілі ғалым Н.Уәлидің есімімен тікелей байланысты екенін бірі білсе, бірі білмейді. Қазақ емлесінің қалыптану кезеңіндегі (ХХғ. 70-жылдарының аяғынан бермен қарай) оң өзгерістер мен кодификацияланған орфограммалардың теориялық негізін саралауға қатысты бастамалар да...

2019 жылдың қазанында Ұлттық Кеңестің кезекті отырысында Қазақстан Республикасының Президенті Қ.К. Тоқаев ғалымдарға жаңа қазақ ұлттық латынграфикалы әліпбиін жетілдіруді тапсырған болатын. Ал 2021 жылғы 28 қаңтарда Премьер-министр Асқар Мамин қазақ әліпбиін латын графикасына көшіру жөніндегі Ұлттық комиссия отырысында жетілдірілген жаңа қазақ ұлттық латынграфикалы әліпбиін таныстыру рәсімін өткізді. Осылайша, қазақстан жұртшылығы жаңа әліпбиді талқылауға жаппай ден...

Бүгінгі таңда қазақ жазуын латын графикасына ауыстыру қарсаңында қазақ ұлттық әліпбиін бекіту мен емлесін жазу сияқты басты шаралармен бірге, ұлттық пернетақта жасау да маңызды мәселе болып отыр. Өйткені қазіргі заман – ақпараттық технология заманы, яғни мәтінді компьютерде теру арқылы жазу әрекеті басым бағыт алып отыр. Осы ретте қазақ ұлттық пернетақтасын жасау бойынша елімізде, арнайы мемлекеттік ұйымдарда,...

28 января была представлена новая версия казахского алфавита на латинице. Новый алфавит содержит 31 букву. И еще три буквы дополнительно, которые используются только для иностранных слов. Политолог и лингвист оценили новую версию казахского алфавита, передает корреспондент Tengrinews.kz. Лингвист об особенностях новой версии казахского алфавита на латинице Заведующая отделом языковой культуры Института языкознания имени А. Байтурсынова Назира Амиржанова рассказала,...

Қазақ елінің рухани жаңғыруының қарқыны күшті. Ұлт тарихындағы ақтаңдақтар айтылып жатыр – аштық құрбандарын түгел анықтап, олардың рухына тағзым ету бұрын тек зиялы қауым арасында көтерілген мәселе болса, қазір жаппай жұртшылық тарапынан талқыға салынып жатқанын көзіміз көріп отыр. Рухымызды түлететін қанша игі шара, бағдарлама қолға алынды. Осы бағдарламалардың ішіндегі халық санасына әсер етуі, бодан санадан...

Кейінгі кезде жетілдірілген жаңа әліпби туралы ерінбегеннің бәрі жазып жатыр. Бұл әліпбидің бұрынғылардан айырмашылығы қандай? Латын қарпіне көшудің қажеті қанша? Әліпбидегі әріптерді қалай ажыратамыз? Осы сұрақтардың жауабын білмекке Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының кіші ғылыми қызметкері Қуатбек Дүйсенге хабарласқан едік. – Қуатбек, латын әліпбиі деген не және оның кирил әліпбиінен айырмашылығы қандай? – Латын әліпбиі – латын...

НҰР-СҰЛТАН. ҚазАқпарат – 28 қаңтар күні Үкімет латын графикасындағы жетілдірілген қазақ әліпбиінің жобасын таныстырды. Бұл өз кезегінде біраздан бері ғылыми зерттеумен, талқылаумен қамтылған ауқымды жұмыстың нәтижесі екені түсінікті. Халықтың пікірін ескере отырып, сала мамандары тыңғылықты зерттеу жүргізді. Осы орайда А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері, ф.ғ.д, профессор Құралай Күдеринова жаңа әліпбидегі жаңашылдықтарды егжей-тегжейлі...

Нұр-Сұлтан, BAQ.KZ тілшісі. Қазақ әліпбиін латын графикасына көшіру жөніндегі ұлттық комиссия отырысы өтті. 2023 жылдан бастап Қазақстан латын әліпбиіне көшеді. Латын әліпбиінің маңызы жайлы Ахмет Байтұрсынұлы атындағы тіл білімі институтының тіл тарихы бөлімінің меңгерушісі Айнұр Аташбекқызының пікірін сұрап білдік. – Жаңа әліпби туралы ойыңызды айтсаңыз, қоғам үшін бұл қаншалықты маңызды? Бұл реформаның мәнісін терең ұғыну...

Әліпби түзуде аса жауапты бастапқы кезең болса, ендігі кезекте негізгі орфографиялық ереже түзу осы кезеңнің қисынды жалғасы болып табылатыны белгілі. Бұл кезең әртүрлі ортологиялық құралдары (емле ережелерінің, ономастикалық атаулардың анықтағыш­тары, т.б.) және ортологиялық лексикография түзудің (орфо­графиялық және орфоэпиялық сөздіктер құрастыру­дың) бастамасы болып саналады. Қазақ орфографиясының негіз­гі ережелері – латын гра­фи­касы негізіндегі қазақ әліпбиі бойынша дұрыс...

Egemen Qazaqstan Бағдар мен белес Биыл қастерлі Тәуелсіздігімізге 30 жыл толады. Бұл –қайта жаңғырған қазақ мемлекеттігінің, ата-бабаларымыз аңсаған азаттықтың тұғыры нығая түскенін әйгілейтін маңызды белес. Тарих тұрғысынан алғанда, отыз жыл – көзді ашып жұмғандай қас-қағым сәт. Дегенмен, бұл көптеген халықтар үшін қиындығы мен қуанышы, дағдарысы мен дамуы алмасқан тұтас дәуір деуге болады. Біз де осындай...

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Тәуелсіздік бәрінен қымбат» мақаласын оқып шықтым. Мақала халықты өткенінен сабақ алуға, өзін тану, түптеп келгенде, сол арқылы өзін жақсы көруді үйренуге, тарихын терең білуге, өткен өміріне салауатпен қарап, дәстүрін құрметтеуге шақыру, қазіргі жаһанияттық үдерістерге ілесе отырып, жұтылып кетпей, басқа елдермен терезесі тең болу үшін қажеттіні айтып, соған ұмтылдыруды, сөзден іске көшуге...

Жақында жас ғалымдармен кезекті онлайн-кездесу өтті. Олардың арасында еліміздегі ғылымның дамуына елеулі үлес қосып жүрген талантты жастар өте көп. Солардың бірі – жуырда Мемлекет басшысының Жарлығымен ғылым саласында мемлекеттік сыйақы алған жас ғалым, математик, PhD докторы Сұраған Дурвудхан. Жас ғалымдармен осындай кездесулерді жиі өткізу, олардың ұсыныстарын бірінші болып есту, толғандыратын сұрақтарына жауап беру және бірге...

А. Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты белгілі тілші-ғалым, филология ғылымдарының докторы, профессор, Ш. Уәлиханов атындағы сыйлықтың иегері Ербол Несіпбайұлы Жанпейісовтың 90-жылдығына орай ұйымдастырылған “Тілтанымдық мектеп: Ербол Жанпейісов” атты ғылыми-практикалық дөңгелек үстелдің бейненұсқасын назарларыңызға ұсынады.

Жалпы жиналыс, 01.06.2020